Sasånå Sastᶉå

1.      Transliterasi Sasånå Sastᶉå (64 ngandhap-65)

Wêruḥ įŋ Wajib

Bungaḥha oléḥ wêwênaŋ, nangįŋ éliŋngå maraŋ kawajibbannè.

Sįŋ såpå duwè wêwênaŋ, masṭi duwè kawajibban. Dadi puŋgåwå nįŋ nagårå, duwè wêwênaŋ sabên sasi tompå blonjå. Dènè kaŋ wajibbannè: nindakkakè pagawéyan sįŋ wįs dipasᶉaḥakè, lan wįs dadi sasaŋgêmmannè.

Yén lagi nêmbuŋ anjluk pagawèyanbaé, gêḍè kasaguḥhannè, tuṙ dadinè ngadat ngaŋgo disumpaḥ, têmêntêmên bakal nêtêppi wajib, èwå dènè têkå nįŋ ngêndon, sok ånå sįŋ ambalènjanni. Yén lagi dituŋgonni ḍuḍuwurannè baé, rékå rékå ribut nyambut gawè, kåyå mêṛes mêṛes kᶉingêt. Nangįŋ yén kêlimpé saṭiṭik baé, banjuṙ gᶉéméŋngan. Iku têtêp jênêŋ ora wêruḥ įŋ wajib, ora ngluŋguḥhi luhuṙriŋ budi, aṛên kêpènakké, êmoḥ ṛekasanè.  

Sįŋ jênêŋ wêruḥ įŋ wajib iku ora rumoŋså nyuwitå maraŋ luraḥhè, nangiŋ ngabdi maraŋ pᶉanatan aŋgêṙ aŋgêṙrįŋ nagårå. Dituŋgonni, ora dituŋgonni, påḍå baê. Têtêp ngêmen êmênnaké įŋ gawè, sêtya tuhu maraŋ nagarané.

Įŋ donyå kêbak kabajibban: duwè wêwênaŋ dikancanni įŋ bojo, diladénni įŋ batuṙ, sok dipituluŋngi įŋ toŋgå têparo, sapiturutté. Mulané kudu rumaŋsa duwè kawajibban maraŋ bojo, maraŋ batuṙ, maraŋ toŋgå têparo sapiturutté mau.

Kêndêl

Kêndêl iku kaŋgo naŋgulaŋngi babaya, ora pᶉêlu kaŋgo golék pakéwuḥ.

Dupèḥ bahud sélat, ånå asu jugug diajak kêṛêŋngan, diréwaŋngi laŋkaḥ loro têlu. Kajåbå jênêŋ golék babaya, maŋkono iku ugå sinêbut: kadukwani, kuraŋ dudugå.

Woŋ sįŋ kêndêl têmênnan, kêpêŋkok iŋ poncåbåyå, ora gugup,  ora kagéttan, ayêmjênjêm, tatag ataŋgon, tumandaŋ įŋ gawé ora kumᶉecêg kakêḥhan gunêm, ora klêbu įŋ babasan: asu kakêḥhan jugug, tonḍå ora wani cakottanné.

2.      Ngrunut lan Negesi

·      Ngêndon                 à ing pungkasane

·      Nyuwitå                  à suwita         à ngabdi

·      Luraḥhè                  à panggedhe

·      aŋgêṙ aŋgêṙrįŋ         à angger        à wewaton

·      Dupèḥ                     à dumeh

·      Bahud                     à mateni, meksa

·      Sélat                        à kaanan

·      Kadukwani             à wani banget

·      Kêpêŋkok               à entuk

·      Poncåbåyå              à bebaya

·      Tatag                       à kokoh        

·      Ataŋgon                  à tanggon      à kena diendelake

3.      Alih Basa (terjemahan)

Tahu akan Kewajiban

Senanglah kamu jika mendapat kekuasaan,  namun ingatlah pada kewajiban.

Siapapun yang mempunyai kekuasaan, pastilah mempunyai kewajiban. Menjadi seorang pemimpin di negara, mendapat kekuasaan pada setiap bulannya mendapatkan gaji. Sedangkan yang menjadi kewajiban: melaksanakan pekerjaan yang sudah diamanahkan, dan sudah menjadi tangungjawabnya.

Jika sedang meminta pekeraan saja, besar kesanggupannya, serta harus disumpah juga, bersungguh-sungguh akan melaksanakan kewajibannya, meskipun pada akhirnya, ada juga yang mengingkari. Jika sedang ditunggu oleh atasannya, pura-pura sibuk bekerja, seperti memeras-meras keringat. Akantetapi ketika sedang tidak diperhatikan sedikit saja, lalu mengeluh. Itu tetap dinamakan tidak tahu akan kewaibannya, tidak melaksanakan apa yang sudah menjadi tingkah laku yang baik, hanya ingin enaknya saja, tanpa ada usahanya.

Yang namanya tahu akan kewajiban adalah tidak merasa mengabdi kepada pimpinannya, tetapi mengabdi untuk menata negara berdasarkan peraturan yang berlaku. Ditunggu ataupun tidak ditungu, sama saja. Tetap semangat dalam bekerja, benar-benar setia terhadap negaranya.

Di dunia ini penuh dengan kewajiban: mempunyai kekuasaan ditemani oleh istri/suami, dilayani oleh pembantu, terkadang ditolong oleh tetangga, dan sebagainya. Maka dari  itu harus merasa mempunyai kewajiban kepada istri/suami, kepada pembantu, kepada tetangga dan sebagainya tadi.

Berani

Berani merupakan cara untuk menaklukkan bahaya, tidak perlu untuk mencari rasa tidak enak.

Mentang-mentang bisa memaksa keadaan, ada anjing menggonggong diajak berkelahi, dengan langkah 2 3. Kecuali yang namanya mencari bahaya seperti itu, juga disebut: terlalu berani, kurang menduga atau berprasangka.

Orang yang memang berani, mendapat/mengalami bahaya, tidak gugup, tidak kaget, tentram dan damai, kuat dan dapat diandalakan, melakukan pekerjaan tidak berisik kebanyakan bicara, tidak masuk dalam babasan: anjing kebanyakan menggonggong, tanda tidak berani berkelahi.

4.      Isi

Weruh ing kawajiban

Menawi dados tiyang ingkang nggadhahi wewenang, utawi panguasa utawi pangarsa, menika kedah nindhakaken menapa ingkang sampun dados jejibahanipun utawi nindhakaken menapa ingkang sampun dipunamanahaken. Sanesipun menika ugi kedah temen anggenipun makarya menawi boten dipundampingi dening pangarsanipun. Tiyang ingkang nggadhahi jejibahan kangge bangun nagarinipun menika ugi kedah jumbuh kaliyan wewaton ingkang wonten ing nagari menika. Kedahipun tiyang ingkang dipundhawuhi nata nagari menika kedah nindhakaken pakaryan kanthi tangungjawab, amargi saben wulan ugi sampun pikantuk gaji.

Weruh ing jejibahan ugi boten namung wonten ing babagan menika kemawon, ananging ugi wonten ig masyarakat. Ing antawisipun inggih menika: eibahan kaliyan garwanipun, baturipun saha kaliyan tangga teparonipun.

Wantun

Tiyang ingkang wanton menika tiyang ingkang menawi wonten bebaya boten gugup, boten kaget, anggenipun ngadepi kanthi ayem, saged dipun andelaken menawi wonten bebaya, saha boten kathah anggenipun gunem.